3 Temmuz Fenerbahçe'nin ilk direnişi değil; 1960 yılına gidiyoruz!

1960 yılının mayıs ayı Türkiye için önemli bir dönüm noktasıydı.  Çok partili hayata geçiş ile iktidara gelen Demokrat Parti’nin onuncu yılı dolmak üzere iken, ihtilalin ayak sesleri  duyulmaya başlanmıştı. Özellikle gençliğin güvenini ve desteğini arkasına alan ordu, ‘ordu – gençlik elele ‘ sloganları ile yönetime el koyarken, her siyasi iktidar gibi askeri yönetim de iktidarını halka benimsetebilmek adına spora el atmış, özellikle büyük kulüpler ile ilgili çalışmalara başlamıştı.

Bu noktada öncelikli hedef kulüp yönetimleriydi. Demokrat Parti iktidarı yıllarında üç büyük kulübün başkanlıklarına partili isimler getirilmişti. Askeri yönetim bu durumun devamına müsaade etmemek adına kulüpleri olağanüstü kongreye çağırdı.

Fakat bunun öncesinde dikkate değer ve belki de kongre kararının alınmasını etkin kılan bir olay gerçekleşti. Yalçın Doğan’ın Fenerbahçe Cumhuriyeti isimli kitabında okuduğumuz üzere; ihtilalden hemen hemen bir ay sonra dönemin Sıkıyönetim Komutanı Cemal Tural, Fenerbahçe Spor Kulübü'nü ziyarete gelir. Bu ziyaret sırasında müzede bulunan Adnan Menderes fotoğrafını görür ve hayli sinirlenir. Derhal fotoğrafın kaldırılmasını ister. Bunun neticesinde görevliler tarafından fotoğraf kaldırılır. Fakat ertesi gün Faruk Ilgaz fotoğrafı yerine tekrar asar. Böylece Başkanları Medeni Berk gözaltında iken,  Fenerbahçe ihtilale karşı ilk tavrını belli etmiş olur.

Yine aynı kaynaktan edindiğimiz ve gazete arşivleri ile desteklediğimiz bilgilere göre aynı sıralarda askeri yönetim bir futbol turnuvası düzenler. Milyonların yönetimine el koyan hüküm etme sahipleri, kendilerini halka benimsetmek adına böyle bir yolu tercih etmiş olabilir. Orgeneral Cemal Gürsel adı verilen turnuvaya 12 kulüp katılır.

Turnuvanın sonucunu 3 Temmuz 1960 tarihinde oynanan Fenerbahçe – Galatasaray derbisi belirler.  Lefter’in attığı tek gol ile kupa Fenerbahçe’nindir.

Maç sonunda oyuncuları sırtlarında taşıyan halk bir yandan takımlarına sahip çıkmış bir yandan da farkında olmadan bir direnişe güç kazandırmışlardır.

Yukarıda bahsettiğimiz kongre kararı bütün bu olaylar üzerine temmuz ayı içerisinde alınmış ve Fenerbahçe olağanüstü kongresinde yeni başkanlarını seçmiştir.

Göreve getirilen Hasan Kamil Sporel bir yana seçilen ikinci başkan Fahri Atabey kongreye damgasını vurmuştur. Bunun nedeni o sırada Fahri Bey’in Yassı Adada gözaltında bulunuyor olmasıydı. Fenerbahçe yönetimi böylelikle bu müdahaleye karşı olan net tavrını ortaya koymuş ve tutuklu olan yöneticilerini bir anlamda yalnız bırakmamıştı.

Bütün bunlar askeri yönetimin dikkatini fazlası ile çekerken gerçekleşen birkaç hadise Fenerbahçe – İhtilal Yönetimi arasında mesafeyi iyiden iyiye açmış olacaktı. Öncelikle Fenerbahçeli yöneticilerin Yassı Adada bulunan Agah Erozan, Medeni Bek ve diğer eski yöneticileri ile halen mektuplaşması dikkatleri toplarken, sezon sonu tüm takımın bulunduğu toplu fotoğrafın imzalanarak Medeni Berk’e gönderilmesi bardağı taşıran son damla olmuştu.

Artık bu tavra tahammül edemeyen Yönetim, 1961 yılında oynanan ve bazı olayların çıktığı Gençlerbirliği – Fenerbahçe maçı sonrasında Fenerbahçeli yöneticileri Harbiye’ye çağırarak açık ve net tavırlarını göstermişlerdir.

"Fenerbahçe’yi kapatırız!’

Yıllar önce aynı sözleri General Harrington’dan duyan Fenerbahçe, ne gariptir yıllar sonra benzer şeyleri yaşamıştı. Tıpkı tarihin her alanı gibi futbol tarihi de tesadüflerle açıklanamayacak tekrarları ve zaman ne kadar değişirse değişsin siyasal mekanizmaların müdahalelerini içinde barındıracaktır.

@GAgseren

Kaynaklar:

Yalçın DOĞAN, FENERBAHÇE CUMHURİYETİ, Tekin Yayınevi: 2.basım, 1989

Milliyet Arşiv : 

http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/0Y5R0X2p3tlG7OMRiBkDVA_x3D__x3D_

http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/0Y5R0X2p3tlG7OMRiBkDVA_x3D__x3D_